Najczęściej stosowana klasyfikacja instrumentów muzycznych dzieli je na strunowe, dęte i perkusyjne. Mimo iż powszechna i popularna, nie jest jednak naukowa i z punktu widzenia samej idei kategoryzacji, pozbawiona sensu, gdyż brak w niej wspólnego kryterium podziału. Kryterium wydzielenia grupy instrumentów strunowych jest rodzaj drgającego materiału (struna), instrumentów dętych – incytator, czyli siła pobudzająca wibrator do drgań (zadęcie), instrumentów perkusyjnych – działanie samo w sobie (łac. percussio – uderzanie). Curt Sachs – twórca nowoczesnej instrumentologii w swojej książce Historia instrumentów muzycznych pisze, że w podobny sposób można by podzielić wszystkich Amerykanów na Kalifornijczyków, bankierów i katolików.
Klasyfikacja popularna, poprzez swoje ograniczenia zakresowe, obejmuje tylko fragment współczesnego instrumentarium. Nie da się według niej zaszeregować części instrumentarium historycznego, ludowego i egzotycznego, a nawet niektórych współczesnych instrumentów takich jak harmonika szklana (instrument pocierany), drumla i pozytywka (instrumenty z języczkami szarpanymi).
Klasyfikacja popularna, mimo iż nienaukowa i nielogiczna, jest z powodu swojej intuicyjnej przystępności dla niewykwalifikowanego odbiorcy najbardziej rozpowszechniona w mediach, a nawet w środowiskach naukowych.
Opracowana przez Curta Sachsa i Ericha von Hornbostela klasyfikacja naukowa dzieli instrumenty muzyczne według źródła dźwięku (tzw. wibratora). Została ona opracowana w sposób pozwalający – według jej autorów – zakwalifikować każdy instrument muzyczny niezależnie od jego pochodzenia.
Błędem spotykanym w mediach popularnych, a także w środowiskach naukowych jest stosowanie nazewnictwa naukowego do określania grup instrumentów w podziale popularnym, i na odwrót. Przykładem może być wymienne stosowanie określeń „instrument dęty” i „aerofon”, czy „idiofon” i „instrument perkusyjny”, ponieważ instrumenty dęte stanowią tylko część aerofonów a idiofony – część instrumentów perkusyjnych.
Instrumenty muzyczne można podzielić na wiele różnych sposobów, w zależności od różnych kryteriów. Poniżej przedstawiamy kilka najczęściej stosowanych podziałów instrumentów muzycznych:
Instrumenty perkusyjne
Instrumenty strunowe
Instrumenty dęte
Historia instrumentów muzycznych sięga tysięcy lat wstecz. Pierwsze znane instrumenty pochodzą z czasów prehistorycznych i były wykonane z naturalnych materiałów, takich jak kości, skóry, drewna czy kamienia. Najstarsze znane instrumenty to flety wykonane z kości mamuta datowane na około 40 000 lat temu.
Wraz z rozwojem cywilizacji ludzie zaczęli tworzyć coraz bardziej złożone instrumenty. W starożytnym Egipcie używano harf i lutni, a w starożytnej Grecji popularne były lira i aulos (rodzaj instrumentu dętego). W średniowieczu instrumenty takie jak organy, lutnia i skrzypce zyskały na popularności.
W renesansie i baroku (więcej o epokach w muzyce) nastąpił duży rozwój instrumentów muzycznych. Wykształciły się instrumenty smyczkowe, takie jak skrzypce, altówka, wiolonczela i kontrabas, które stały się podstawą współczesnej orkiestry symfonicznej. W tym okresie również wynaleziono instrumenty klawiszowe, w tym pierwsze prototypy pianofortów.
W XIX i XX wieku nastąpił dalszy rozwój i innowacje w dziedzinie instrumentów muzycznych. Wprowadzono instrumenty elektryczne, takie jak elektryczna gitara i instrumenty elektroniczne, takie jak syntezatory. Postęp technologiczny umożliwił również rozwój sampli, sekwencerów i innych urządzeń, które poszerzyły możliwości tworzenia i produkcji dźwięku.
Obecnie istnieje ogromna różnorodność instrumentów muzycznych, zarówno tradycyjnych, jak i nowoczesnych. Instrumenty są wykorzystywane we wszystkich rodzajach muzyki i odgrywają istotną rolę w kulturze i rozwoju artystycznym społeczeństw na całym świecie.
Zasadniczo instrumenty perkusyjne dzielimy na dwie grupy: Melodyczne i niemelodyczne. Nie jest to jednak jedyny podział.
Instrumenty perkusyjne można podzielić na kilka różnych kategorii, uwzględniając ich charakterystykę dźwiękową, sposób wytwarzania dźwięku oraz ich funkcję w muzyce. Poniżej przedstawiam podział instrumentów perkusyjnych na podstawie tych kryteriów:
Bębny to jedna z najbardziej podstawowych kategorii instrumentów perkusyjnych. Obejmuje różne rodzaje bębnów, takie jak:
Talerze są instrumentami perkusyjnymi, które składają się z dwóch metalowych tarcz, które można uderzać o siebie lub trącać przy użyciu pałeczek. Najpopularniejsze typy talerzy to:
Instrumenty uderzane wytwarzają dźwięki poprzez uderzanie w różne powierzchnie. W tej kategorii znajdują się instrumenty takie jak:
Perkusja ręczna to zestaw instrumentów perkusyjnych, które są trzymane i grane ręcznie. Przykłady to:
Istnieje wiele instrumentów perkusyjnych, które nie mieszczą się w konkretnych kategoriach. Są to instrumenty o unikalnych charakterystykach dźwiękowych, na przykład:
Ten podział instrumentów perkusyjnych jest ogólny i istnieje wiele innych rodzajów i odmian instrumentów w tej kategorii. Instrumenty perkusyjne są niezwykle wszechstronne i odgrywają ważną rolę w rytmice, podkreślaniu melodii i tworzeniu różnorodnych efektów dźwiękowych w muzyce.
Istnieje zasadniczy i podstawowy podział instrumentów strunowych na trzy grupy: smyczkowe, szarpane i uderzane. Oto co wchodzi w skład poszczególnych grup:
Instrumenty smyczkowe są wytwarzane za pomocą smyczka, który drga przy użyciu ręki muzyka, wprawiając w wibrację struny. Charakteryzują się głębokim i bogatym brzmieniem. Przykłady instrumentów smyczkowych to:
Instrumenty szarpane wytwarzają dźwięk poprzez szarpanie strun palcami, paznokciami lub przy użyciu plektronu. Brzmienie tych instrumentów zależy od techniki i stylu gry. Przykłady instrumentów szarpanych to:
Instrumenty uderzane to instrumenty strunowe, które wymagają uderzenia w struny, aby wytworzyć dźwięk. Często mają rezonator lub korpus rezonansowy, który wzmacnia brzmienie. Przykłady instrumentów uderzanych to:
Każda z tych grup instrumentów strunowych ma swoje unikalne brzmienie, techniki gry i rolę w różnych rodzajach muzyki. Są one powszechnie używane na całym świecie i stanowią ważną część wielu tradycji muzycznych.
Poniżej przedstawiamy podział instrumentów dętych na trzy podstawowe grupy: drewniane, blaszane i miechowe, wraz z opisem i przykładami instrumentów w każdej grupie:
Instrumenty dęte drewniane są wytwarzane z drewna i mają otwór ustny, przez który muzyk wdmuchuje powietrze, aby wytwarzać dźwięk. Przykłady instrumentów dętych drewnianych to:
Instrumenty dęte blaszane są wykonane z metalu i wytwarzają dźwięk poprzez wibracje warg muzyka przy dmuchaniu w ustnik. Przykłady instrumentów dętych blaszanych to:
Instrumenty miechowe to instrumenty, w których dźwięk jest wytwarzany przez powietrze wpływające do instrumentu z miecha, zamiast bezpośredniego dmuchania. Przykłady instrumentów miechowych to:
Każda z tych grup instrumentów dętych ma swoje unikalne brzmienie, sposób produkcji dźwięku i zastosowanie w różnych gatunkach muzyki. Są one szeroko używane w orkiestrach, zespołach i solowych występach na całym świecie.
Pamiętaj, że to tylko kilka podziałów, a w rzeczywistości istnieje wiele innych instrumentów muzycznych, które można uwzględnić. Wiele instrumentów może również należeć jednocześnie do kilku różnych kategorii.